مطالعه¬ی صفات ریخت¬شناختی و فیتوشیمیایی بعضی از ژنوتیپ¬های انجیر در منطقه¬ی گرگان

به¬منظور بررسی و تعیین تنوع برخی از ژنوتیپ¬های انجیر در منطقه¬ی گرگان، مطالعه¬ای روی تعدادی از صفات ریخت شناختی و فیتو¬شیمیایی 42 ژنوتیپ انجیر منتخب صورت گرفت. صفات مورد بررسی شامل خصوصیات ریخت¬شناختی میوه مانند طول، عرض و شکل میوه، طول گردن و دم، قطر روزن، طول پالپ و صفات فیتوشیمیایی شامل پی¬اچ عصاره¬ی میوه، اسیدیته¬ی قابل تیتراسیون، قند کل، آنتوسیانین و ترکیبات آنتی¬اکسیدانی و همچنین صفات ریخت¬شناختی برگ شامل طول و عرض برگ، طول دمبرگ، طول و شکل لوب مرکزی بود. همچنین به-منظور یافتن رابطه¬ی ژنتیکی میان ژنوتیپ¬ها از تجزیه¬ی خوشه¬ای استفاده شد. نتایج تجزیه¬ی واریانس نشان داد که بین همه¬ی صفات مورد مطالعه در ژنوتیپ¬ها اختلاف معنی¬داری در سطح یک درصد وجود دارد. ژنوتیپ 3 و 27 از لحاظ خصوصیات ریخت¬شناختی کمی میوه مانند طول و قطر میوه، طول گردن و طول پالپ (قسمت خوراکی میوه)، نسبت به سایر ژنوتیپ¬ها برتری داشتند. بر اساس صفات فیتوشیمیایی میوه ژنوتیپ 17 داری بیشترین درصد مواد جامد محلول بود. هم¬چنین ژنوتیپ 1 بیشترین میزان آنتوسیانین و قند کل را داشت که این صفات برای مصرف تازه¬خوری و صادرات میوه¬ی انجیر از اهمیت بالایی برخوردار هستند. نتایج همچنین نشان داد که بین برخی از صفات همبستگی مثبت یا منفی معنی¬داری وجود دارد. با انجام تجزیه¬ی خوشه¬ای، ژنوتیپ¬ها در دو گروه اصلی قرار گرفتند. بررسی خصوصیات ریخت¬شناختی و ترکیبات فیتوشیمیایی طی مراحل مختلف رسیدن (غیر¬بالغ، نیمه-بالغ، بالغ و رسیده) میوه در 3 ژنوتیپ انجیر نشان داد که با تکمیل فرآیند رسیدن، طول و قطر میوه، طول گردن و طول پالپ به طور معنی¬داری افزایش یافت. از طرفی دیگر از میزان ترکیبات آنتی¬اکسیدانی مانند فنل و فلاونوئید کاسته و بر میزان قند میوه افزوده شد. در بخش دیگری از این پژوهش مقایسه¬ای بین صفات ریخت-شناسی و فیتو¬شیمیایی محصول بهاره و تابستانه¬ی 3 ژنوتیپ منتخب انجام گرفت. نتایج نشان داد که میوه¬ی محصول تابستانه از نظر اندازه کوچک¬تر از محصول بهاره بود. هم¬چنین محصول تابستانه از میزان مواد جامد محلول و اسیدیته¬ی قابل تیتراسیون بالاتری برخوردار بود.